Święcenia egzorcystów w Kościele

Początkowo egzorcyzmowanie traktowano jak jeden z charyzmatów i praktykowano je bez żadnych święceń. Pierwsza wzmianka o formalnym ustanowieniu egzorcystów pochodzi z listu św. Korneliusza papieża (251-253) do Fabiusza, biskupa Antiochii. Pierwszą wzmiankę o statucie egzorcysty na Wschodzie  znajdziemy w dokumentach synodu w Laodycei (ok. 360 r.). Sprawę pierwszych wyświęceń egzorcystów poruszał synod w Kartaginie (398 r.). Jednak nie tylko oni sprawowali posługę egzorcysty. 

Obrzęd egzorcyzmu sprawowali biskupi przy udzielaniu chrztu. Egzorcyzmy odprawiano także nad poganami, co często przyciągało ich ku chrześcijaństwu. Nawrócenie poprzez uwolnienie od działania demonów zapowiedział Jezus Chrystus przed Wniebowstąpieniem: „Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu! Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony. Tym zaś, którzy uwierzą, te znaki towarzyszyć będą: w imię moje złe duchy będą wyrzucać, nowymi językami mówić będą; węże brać będą do rąk, i jeśliby co zatrutego wypili, nie będzie im szkodzić. Na chorych ręce kłaść będą, i ci odzyskają zdrowie.” (Mk 16,15-18).

Pierwszym egzorcystą w Kościele był zawsze biskup, zaś święcenia egzorcysty były stopniem w drodze ku kapłaństwu. Z biegiem czasu funkcja egzorcysty stawała się coraz bardziej zarezerwowana dla księży oficjalnie wybieranych i wyznaczanych przez biskupa. Żadna z posług nie zawiera w sobie tylu pułapek i wymaga umiejętności rozeznania oraz specjalnego przygotowania. Święcenia egzorcystów jako jedno ze święceń kapłańskich zniesiono dopiero 15 sierpnia 1972 roku. W wielu krajach doszło nawet do tego, że funkcja egzorcysty przestała istnieć. Twierdzono, że w krajach chrześcijańskich działalność szatana została przytłumiona w przeciwieństwie do krajów misyjnych.

Aktualnie sprawę mianowania egzorcystów reguluje Kodeks Prawa kanonicznego (1167-1172). Kodeks mówi, że:

  • święcenia egzorcystów mogą wykonywać tylko ci, „którzy mają sakrę biskupią, oraz prezbiterzy, którym zezwala na to prawo”,
  • egzorcystą zostaje kapłan odznaczający się „pobożnością, wiedzą, roztropnością i nieskazitelnością życia”,
  • egzorcyzmy mogą być wykonywane na mocy wyraźnego polecenie ordynariusza miejsca,
  • przy sprawowaniu sakramentaliów (w tym egzorcyzmów) należy „zachowywać obrzędy i formuły zatwierdzone przez władzę kościelną”  (czyli kierować się Rytuałem rzymskim).

Takie zezwolenie otrzymuje kapłan na jednokrotne egzorcyzmy albo na dłuższy czas i może obowiązywać w obszarze określonej diecezji. Możliwe jest odwoływanie kapłana z posługi egzorcysty.